Afstand houden! – hoe crowd management ons kan helpen de Coronacrisis te beheersen

Afstand houden! – hoe crowd management ons kan helpen de Coronacrisis te beheersen

Bij ESI en CrowdProfessionals houden we ons bezig met crowd safety. De veiligheid van die crowd is heden ten dage belangrijker dan ooit. Want als land vormen we in feite één grote crowd, waarvan de leden voor hun veiligheid afhankelijk zijn van elkaar. Hoe kan crowd management bijdragen aan onze veiligheid in deze Coronacrisis?

De Coronacrisis maakt het cruciaal dat drukte en hoge dichtheden van personen overal in ons land worden voorkomen. Houd afstand, luidt het devies vanuit de overheid, minimaal 1,5 meter van elkaar. Burgemeesters mogen nu gebieden aanwijzen waarbinnen samenkomsten van drie personen of meer verboden worden. De situatie lijkt daardoor ook steeds meer om handhaving te vragen.

Ongewenst gedrag

Inmiddels is de regel van 1,5 meter afstand tot elkaar houden een week bekend. Volgens de deskundigen zal het besmettingsgevaar immers enorm verkleind worden wanneer we de juiste afstand tot elkaar bewaren. Toch gedragen velen zich er niet naar. In de rij bij de kassa, op paden, in parken en diverse andere plaatsen was de afgelopen dagen te zien hoe mensen – jong én oud – de benodigde afstand niet altijd in acht namen. Sommigen reageerden zelfs voor een televisiecamera laconiek: ‘Ik bepaal het zelf wel’. Ondanks de afkeurende gevoelens die een dergelijke houding oproept is het wel verklaarbaar. Zolang we individueel niet echt doordrongen raken van de ernst van het gevaar, wint de beloning om wél vooraan te willen staan, wél nog op tijd de trein te halen en wél nog bij een populaire jeugdgroep te horen, het telkens weer van het risico. Niets menselijks is ons vreemd. Velen WhatsAppen toch ook nog steeds in de auto en op de fiets?

 

 

Crowd science

Menigten gedragen zich volgens voorspelbare gedragspatronen. De wetenschap die zich richt op het analyseren en verklaren van dit gedrag noemen we crowd science. De op dit gebied hoog aangeschreven Prof. dr. G. Keith Still (UK) noemt het een interdisciplinair vakgebied, een combinatie van psychologie en wiskunde. Inzichten uit crowd science en technieken uit het crowd management zijn in deze crisis ook zeer goed toepasbaar. Om individuele keuzes en groepsgedrag te verklaren, maar ook om te bepalen welke maatregelen – regulering, verleiding en handhaving – effectief kunnen zijn. Om daarmee de veiligheid te waarborgen en besmettingsgevaar te verminderen. En ook om te voorkomen  dat zich bijvoorbeeld bij een toegangshek, in een buurt of in een park wachtrijen, menigten of ongeregeldheden gaan voordoen.

Risico

In normale omstandigheden zien we in menigten risico’s zoals struikelen, verdrukking en beperkingen in de vluchtmogelijkheden ontstaan vanaf 2 personen per vierkante meter. Dit houdt in dat we bij hogere dichtheden, op bijvoorbeeld een festival of in een feesttent, goed moeten bepalen hoe we de risico’s beheersbaar houden. Door het Coronavirus is er nu een nieuwe norm bij gekomen: 1,5 meter afstand houden. Wat houdt dat in voor het aantal personen per vierkante meter? Als we ons voorstellen dat een persoon stilstaand gemiddeld ongeveer 30 bij 50 centimeter oppervlakte in beslag neemt (zie afbeelding), dan hebben mensen bij 1 persoon op de vierkante meter een afstand van 50 tot 70 centimeter tot elkaar, mits iedereen zich optimaal verdeelt over de ruimte natuurlijk. Bij een verplichte afstand van 1,5 meter tussen personen wordt de dichtheid veel lager, want per persoon is er aan weerszijden dan dus 75 centimeter nodig (50 centimeter extra) en ook voor en achter 75 centimeter (35 centimeter extra). Zo heeft iedere persoon een totale oppervlakte nodig van 3,6 vierkante meter ((50+75+75)*(30+75+75)). De gemiddelde bezettingsgraad wordt dus 0,3 personen per vierkante meter als we gemiddeld 1,5 meter afstand tot elkaar bewaren. Dit getal kan worden toegepast op statische locaties zoals wachtgebieden, kijkzones en bijvoorbeeld rookruimtes.


Figuur 1 Staande crowd op 1 persoon per vierkante meter

Gaan we uit van een dynamische crowd, zoals op een looproute, in een winkel, of in een stationshal, dan wordt de berekening anders. Een bewegende persoon neemt namelijk meer ruimte in en de afstand tussen personen is daardoor kleiner. De breedte van de figuren in de afbeelding is toegenomen van 50 naar ongeveer 55 centimeter, de doorsnee van voor naar achteren is toegenomen van 30 naar ongeveer 80 centimeter. Als we de afstandseis willen handhaven van 1,5 meter, komt de berekening van de benodigde oppervlakte per persoon uit op 4,7 vierkante meter ((55+75+75)*(80+75+75)), oftewel 0,2 personen per vierkante meter.


Figuur 2 Dynamische crowd op 1 persoon per vierkante meter

Deze inzichten scherpen ons beeld van wat we in onze winkels, parken en speeltuinen aan ruimte voor personen aankunnen. Het zijn slechts gemiddelden en dus kunnen ze ter plekke heel goed worden overschreden op groepsniveau. Maar ze geven op voor een locatie of gebied wel houvast om de maximale publiekscapaciteit te bepalen. Bijvoorbeeld, denk aan een park met 10.000 vierkante meter netto betreedbaar oppervlak, waarvan 30% looppaden en 70% statisch gebruik. Volgens de klassieke norm van 2 personen per vierkante meter zou de veilige publiekscapaciteit van dit park 20.000 bezoekers zijn. Maar met de nieuwe norm van 1,5 meter afstand houden daalt deze capaciteit naar 2.700 bezoekers.

Praktisch

Met de huidige set aan maatregelen in ons land is voorzienbaar dat het handhaven van (het voorkomen van) drukte op allerlei plaatsen steeds ingewikkelder gaat worden. Moeten we in de parken en de winkels, om deze veilige publieksdichtheid te handhaven, een beveiliger inzetten? Moeten we gemeentelijke medewerkers toezicht & handhaving en de politie gaan inzetten om overtreders van de regels massaal te gaan bekeuren? Aan de beantwoording van deze basisvragen kan crowd science een bijdrage leveren, door het aanreiken van inzichten die toepasbaar zijn op de aanpak van deze Coronacrisis. We geven hier op basis van onze expertise enkele tips.

  1. Door de afstandseis van 1,5 meter tussen mensen ontstaan risicovolle dichtheden veel eerder dan normaal, namelijk vanaf 0,2 personen per vierkante meter.
  2. Populaire publieke gebieden dienen op basis van de gestelde afstandseis (opnieuw) in kaart te worden gebracht, zodat duidelijk wordt wanneer de nieuwe maximale publieksdichtheid wordt bereikt.
  3. Als voorzienbaar is dat er meer personen gelijktijdig zullen verblijven dan het gebied of de ruimte aankan, dan dienen er maatregelen te worden getroffen, vanuit het credo ‘If it’s predictable, it’s preventable’.
  4. Crowd psychologie helpt om te voorspellen en te verklaren hoe mensen zich (zullen) gedragen. Maatregelen dienen hierop te worden afgestemd (don’t blame the crowd).
  5. Maatregelen in het kader van het reguleren van crowds zijn altijd te verdelen in drie facetten: design, informatie en management. Design voorkomt mogelijk risicovolle dichtheden, informatie kan bezoekers beïnvloeden in hun keuzes en management kan bepaald gedrag afdwingen, of tegengaan.
  6. De combinatie van deze drie facetten (design, informatie, management) geeft vaak het meest effectieve resultaat. Maatregelen moeten dus zeker niet alleen in de vorm van toezichthouders en handhavers worden gezocht.

Hoe nu verder

De eisen die de aanpak van het Coronavirus aan ons als samenleving stelt, leveren niet overal in de openbare ruimte risicovolle situaties op. Vaak zijn het de bekende plaatsen en bekende momenten waarop veel mensen zich – vaak vanwege een bepaalde ‘beloning’ – dicht op elkaar begeven en daarmee het risico op besmetting verhogen. De gemeente kan de komende dagen op basis van advies van de politie, met ondernemers en maatschappelijke partners, in kaart brengen waar deze risicolocaties zich bevinden, hoe hoog de risico’s er zijn en wanneer de risico’s zich met name voordoen. Vervolgens dient te worden onderzocht hoe design, informatie en management kunnen worden toegepast op deze locaties. Is er een eenvoudige afzetting te maken, kan daar informatie worden verstrekt over de drukte/ de veilige capaciteit, is er een toegangssysteem te realiseren en waar is inzet van een beveiliger of een toezichthouder/ handhaver nodig om het gedrag daadwerkelijk bij te sturen en een veilige publieksdichtheid te handhaven? Dit principe kan zelfs al eenvoudig bij de bakker worden toegepast, door de deur te sluiten (design), een briefje op te hangen over het maximale aantal klanten dat binnen mag zijn (informatie) en inzet van een medewerker die iedereen vriendelijk welkom heet en toeziet op dat het maximaal aantal bezoekers niet wordt overschreden (management). Een actieve en doordachte aanpak gaat meer bereiken dan te wachten tot iedere burger zich voldoende doordrongen is van het risico op besmetting.

Lees hier meer over onze aanpak

Meer nieuws ›