Van afval naar grondstof met gesloten materialenkringlopen
Naar een groeiende expert-rol voor gemeenten
Irmine van der Geest, Event Safety Institute
In Nederland zien we langzaam een verschuiving plaatsvinden van efficiënt afvalbeheer naar kringloopdenken. Redenen hiervoor zijn onder andere maatschappelijke druk op duurzaamheid en een steeds groter wordende grondstofschaarste.
De Rijksoverheid wil de overgang naar een 100% circulaire economie stimuleren met het programma van ‘Van Afval naar Grondstof’. In een circulaire economie wordt afval geen afval, maar zijn het grondstoffen die door beter te recyclen in de keten blijven. Ook steeds meer gemeenten hebben ambities op het gebied van grootschalig hergebruik, het sluiten van kringlopen en de ontwikkeling van een goed functionerende circulaire grondstoffenmarkt. Maar waar hebben we het dan precies over en wat betekent dit voor gemeenten?
Gesloten materialenkringloop
Met een gesloten materialenkringloop wordt bedoeld dat het materiaal van producten, nadat een consument ze heeft gebruikt, opnieuw als grondstof in het productieproces kan worden opgenomen. Deze kringloop kan op twee verschillende manieren worden bereikt: het terug laten vloeien van reststoffen in de natuur (biologische kringloop) of door het hergebruiken van het product, onderdelen en/of gebruikte materialen (technische kringloop). Om dit te laten slagen, is het van belang dat er in de ontwerpfase rekening gehouden wordt met deze kringloop. ‘Ecodesign’ kan er voor zorgen dat een product goed uit elkaar te halen valt, onderdelen vervangen kunnen worden en materialen makkelijk gescheiden kunnen worden. Een economie waarin dit goed gebeurt wordt een circulaire economie genoemd. De afbeelding hiernaast is van de Ellen MacArthur Foundation en illustreert het proces van de circulaire economie.
Steeds meer gemeenten stellen doelstellingen op in het kader van de gesloten materiaalkringloop. Een belangrijkste doelstelling is een verbetering van afvalscheiding en inzameling. Er gaat nog te veel restafval naar verbrandingsinstallaties en dit moet geminimaliseerd worden. Het hoogwaardig hergebruiken van materiaal moet in veel gemeenten nog goed ingericht worden, maar biedt ook kansen. Door het recyclen van steeds meer afvalsoorten worden dit weer grondstoffen die geld kunnen opleveren Dit jaar levert bijvoorbeeld kunststofafval 817 euro per ton kunststof afval op. Wel moet het aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen en zijn gemeenten ook verantwoordelijk voor de sortering van het kunststof. Dit levert ook mogelijkheden om het zelf te verkopen of verder te verwerken (zie ook het rapport Van Afval Af, Transitie-agenda voor gemeentelijk afvalbeheer).
Ik ben er van overtuigd dat dergelijke ontwikkelingen vooral bij koplopende gemeenten zullen zorgen voor toenemende kennis en expertise over recyclen en het sluiten van kringlopen. In deze rol kunnen ze veel voor evenementen in hun gebied gaan betekenen. De gescheiden inzameling van afval op evenementen laat nog zeer te wensen over.
In 2013 en 2014 voerde ik het Greener Festival Nl project uit, waaruit bleek dat gemiddeld slechts 20% in kg afval recyled werd en het meeste afval op een hoop bij elkaar weggegooid werd. Dit betekent dat er tonnen aan grondstoffen op evenementen weggegooid wordt. Lees meer over de resultaten uit dit project in de blog “Green is the new black in Festivalland”.
Gemeenten lijken een mooie rol te kunnen spelen bij werken aan een circulaire economie rond evenementen. Deze rol kan betrekking hebben op het stimuleren en faciliteren van kennisuitwisseling, maar kan ook bestaan uit het stellen van ondergrenzen. Vragen over het stellen en behalen van gemeentelijke doelstellingen in het kader van duurzaamheid? Stel ze gerust via irmine@esi.email.