Verschillende instanties hebben op evenementen een toezichthoudende taak. Voor de gemeente is het – als algemeen hoeder van de openbare orde en veiligheid – belangrijk om overzicht te hebben van wie waarop toezicht houdt. Met enige regelmaat geven gemeenten aan niet voldoende te weten wat zij op dit punt mogen verwachten van de Nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit. Voor ons reden om eens wat vragen te stellen over toezicht op evenementen door de NVWA.
Marian Gacsbaranyi is coördinerend specialistisch inspecteur bij de afdeling expertise van de NVWA. Ze houdt zich bezig met de ontwikkeling van het toezicht en het vertalen van de opdrachten die de NVWA krijgt van het ministerie van VWS naar concreet toezicht. Marian houdt zich bezig met het toezicht op naleving van de Tabaks- en rookwarenwet en toezicht op voedselveiligheid.
“Bij de NVWA werken ongeveer 120 fte aan toezichthouders, die dagelijks op pad gaan om inspecties uit te voeren bij horecabedrijven, supermarkten, bakkers, slagers, maar ook op evenementen. De ene keer op roken, de andere keer op voedselveiligheid, en soms kunnen ze in één inspectie zowel tabak als voedselveiligheid controleren. We hebben nog aparte inspecteurs voor het controleren van de naleving van de leeftijdsgrens voor verkoop van tabak.”
Signalen doorgeven
Bij toezicht op evenementen heeft de gemeente een belangrijke rol, in het kader van naleving van de evenementenvergunning. Maar ze kan niet handhavend optreden in situaties waarbij het gaat om roken, attracties of voedselveiligheid. Wat zou de gemeente kunnen doen in situaties waarbij ze risico’s signaleert op bijvoorbeeld voedselveiligheid?
Marian is op dit punt heel duidelijk. “Met 120 man kan je nooit overal komen. Maar we willen wel graag signalen opvangen. Dat stelt ons in staat om risicogericht toezicht te houden. De gemeente mag immers niet optreden, de NVWA is de enige handhaver. Bij signalen van overtredingen en vermoedens van risico is het zaak dat de gemeente contact met ons opneemt. Dit dient altijd te verlopen via onze meldkamer. Op die manier kunnen we de signalen centraal registreren en overzicht houden, mede voor het opvolgende handhavingstraject.”
Evenementen duren natuurlijk maar kort, dus er is geen tijd om een dag of een week te wachten voor je in actie komt. Dit roept de vraag op of de NVWA ook direct in actie kan komen als er directe risico’s voor de volksgezondheid zijn.
“Ja, dat kan zeker”, antwoordt Gacsbaranyi. “We schatten eerst de ernst van de situatie in. Bij vermoedens van een voedselvergiftiging kunnen we bijvoorbeeld direct tot actie overgaan. We kunnen verschillende interventies uitvoeren bij overtreding van de voedselveiligheidsregels: een waarschuwing geven, een boete uitdelen, voedsel in beslag nemen en zelfs een verkooppunt sluiten. Of we kunnen bij ernstige risico’s in overleg met de organisator van het evenement over gaan tot verwijdering van de betreffende verkoper van het evenement.”
Risicogericht
De NVWA houdt risicogericht toezicht, maar wat houdt dat in? “Risicogericht betekent dat we juist willen controleren op die evenementen waar veel voedsel wordt bereid. Als het erg warm dreigt te worden zoals met afgelopen Paasdagen, is er extra aanleiding om te gaan controleren op voedselbereiding. En juist bij evenementen met minder professionele organisaties zien we dat voedselveiligheidsregels vaker worden overtreden.”
“Bij handhaving van het rookverbod kijken we waar de kans op overtreding het grootst is, maar ook welke evenementen veel jongeren trekken. Iedereen heeft recht ook een rookvrije omgeving, maar zeker jongeren! Ook de inspectieresultaten van voorgaande inspecties tellen mee in de afweging of we toezicht gaan houden. De constatering van bepaalde overtredingen zal altijd leiden tot een herinspectie.”
Samenwerking
Welke mate van samenwerking tussen gemeente en NVWA is nu mogelijk om samen risicogericht toezicht te houden? Kunnen daarover vooraf afspraken worden gemaakt? Gacsbaranyi: “Controles doen we meestal onaangekondigd, omdat je niet wilt dat erop wordt geanticipeerd. Maar als de gemeente een serieus signaal heeft kan er wel directe afstemming plaatsvinden. Andersom mag van de inspecteurs ook worden verwacht dat ze de andere bevoegde gezagen informeren als ze risico’s of overtredingen signaleren waarvoor zij niet bevoegd zijn om handhavend op te treden.”
“Als de gemeente vooraf wil afstemmen met de NVWA over toezicht op een bepaald evenement, is het altijd mogelijk om contact te leggen. De NVWA bepaalt uiteindelijk of ze het nodig vindt om toezicht te gaan houden. De gemeente kan ook bijdragen aan het naleven van de regels voor roken en voedselveiligheid door informatie te verstrekken aan organisatoren. Zo kan de gemeente al een informatiekaart voedselveiligheid uitreiken of tips geven hoe het rookverbod ingeregeld kan worden. Het beste kunnen dergelijke verzoeken ook via de meldkamer worden gesteld.”
Samenwerking kan ook nodig zijn als de NVWA de veiligheid van haar inspecteurs wil waarborgen. “Optreden in een menigte is met name aan de orde bij de controle op het rookverbod. Die controles gebeuren in principe anoniem. We zoeken de samenwerking met de gemeente en politie op wanneer de veiligheid van de inspecteurs in het geding is. ”
Informeer organisatoren over de regels
We vroegen wat de NVWA graag zou willen van de gemeenten in het kader van toezicht op evenementen. “Ten eerste, realiseer je dat er ook regels zijn waar de NVWA toezicht op houdt. Al is de gemeente daarvoor niet het bevoegd gezag, ze is wel het eerste aanspreekpunt voor organisatoren. We zouden daarom graag zien dat gemeenten over deze zaken informatie verstrekken aan organisatoren. Als NVWA hebben we contact met brancheverenigingen, maar we realiseren ons dat we daarmee vooral de grote festivals bereiken. Gemeenten zijn het aanspreekpunt voor de stadsevenementen en de vele vrijwilligersorganisaties. En ten tweede, als je het idee hebt dat het niet in orde is, meld het dan als klacht. De meldkamer is te bereiken via telefoonnummer 0900-0388 of via het webformulier. Je kunt als gemeente ook vragen stellen via onze meldkamer, als iets onduidelijk is of je zorgen hebt.”