Een blog geschreven door Syan Schaap
Vandaag introduceert de Belgische federale overheid het alarmeringssysteem BE-alert. Net als het Nederlandse NL-alert, heeft dit systeem tot doel om burgers direct te kunnen waarschuwen bij rampen en crises. Het vervangt in feite de oude WAS-palen die niet meer kunnen dan een signaal uitzenden. Een Alert-bericht per sms kan concreet aangeven wat er loos is. Maar moeten we dit middel dan ook inzetten als waarschuwing bij evenementen?
NL-Alert is dit jaar al ingezet bij twee grote, vrij toegankelijke publieksevenementen: de huldiging van Feyenoord in Rotterdam op 15 mei en de public viewing van de Europa League-finale in Amsterdam op 24 mei. In beide gevallen was er geen ramp of crisis gaande. Toch besloot de politie om het middel in te zetten, teneinde een overcrowding en mogelijke ongeregeldheden te voorkomen.
Waarom zou dit zijn gedaan via een NL-Alert? Het is een effectief middel om snel een boodschap te verspreiden aan een grote en ongeorganiseerde groep, in dit geval met als doel om te voorkomen dat er een ramp of crisis ontstaat.
In mijn ogen is dit in de basis een legitieme reden om het middel in te zetten. Want:
- Het gebruiken van de lokale omroep als “rampenzender” zou een groot deel van de aanreizende doelgroep niet bereiken. De lokale omroep neemt een persbericht mer deze strekking natuurlijk ook snel over, al zit daar algauw enige tijd tussen.
- Het plaatsen en delen van een urgent bericht over dreigende overcrowding zou op sociale media niet persé serieus worden opgevat. Er zijn veel sociale media en veel influencers actief die de kracht van een bericht kunnen versterken of verzwakken.
- Een Alert-bericht wordt alleen door de overheid verzonden en heeft dus een hoog geloofwaardig karakter. Het wordt niet te pas en te onpas ingezet dus als je zo’n bericht ontvangt neem je het al snel serieus.
In het derde argument schuilt ‘m natuurlijk het gevaar. Want wie heeft de autorisatie om zo’n bericht te versturen, gebeurt het op basis van een helder protocol (wanneer wel/ niet, welke boodschap) en wordt het in nauwe afstemming met het bevoegd gezag gedaan? Ook al moet een middel als dit per definitie onder tijdsdruk worden ingezet, altijd zal degene die hiertoe besluit zich moeten beseffen dat het middel negatieve gevolgen kan hebben voor de organisator, de gemeente en de operationele partners. Bij evenementen hebben we de kans om hier in de planvorming al goed bij stil te staan en er duidelijke uitgangspunten over af te spreken.
Technisch gezien is er dan nog het probleem dat er nog blijkbaar teveel mensen worden bereikt. Tijdens de huldiging in Rotterdam hebben ook mensen die aan het werk waren in bijvoorbeeld Zoetermeer, Dordrecht en Utrecht het bericht ontvangen, wat leidde tot veel klachten. Ook na de public viewing van de EL-finale in Amsterdam bleek dat het verstuurde NL-Alert bericht te vaak en in een te groot gebied was verzonden. Schijnbaar moet daarbij het bericht standaard beginnen met de tekst “extreem ernstige melding”. Deze duiding is mijns inziens aan de lezer en niet aan de verzender: het hangt er vanaf wat je van plan was.
Concluderend kan worden gesteld dat een NL-Alert of BE-Alert een nuttig middel is om in te kunnen zetten bij ernstige dreigingen op evenementen, zodat een ramp kan worden voorkomen. Denk aan naderend noodweer, een terreurdreiging, dreigende ernstige overcrowding. Maar alleen als er sprake is van een gevaar voor grote groepen die niet anders snel bereikt kunnen worden, alleen als het middel volgens een duidelijk protocol in afstemming met het bevoegd gezag wordt ingezet en alleen als het technisch mogelijk is om gericht een bepaald afgebakend gebied te bereiken.
Zoals Kenny Meesters al eerder betoogde, moet het bericht aast een waarschuwing ook een handelingsperspectief bieden: wat moet de ontvanger wel of juist niet doen? Het is niet ondenkbaar dat een BE- of NL-alert een keer zal worden ingezet om bezoekers van een evenement te waarschuwen in verband met een terreurdreiging. Het lijkt mij dan ook verstandig om juist de risico- en crisiscommunicatie bij evenementen extra aandacht te geven in de planvorming en menige doorleefsessie in de aanloop naar de grote evenementen in de rest van dit seizoen.
Heeft u vragen n.a.v. deze blog? Neem contact met ons op door een e-mail te sturen naar info@esi.email