Lessons learned: toeristische hotspots 2020

Lessons learned: toeristische hotspots 2020

Het Event Safety Institute (ESI) en CrowdProfessionals hebben in het afgelopen jaar in verschillende gemeenten meegewerkt aan de druktebeheersing op toeristische hotspots. De schouwen, gesprekken en adviezen uit 2020 hebben een aantal lessons learned opgeleverd die we in 2021 kunnen gebruiken voor een optimaal, veilig en kwalitatief gebruik van toeristische recreatiegebieden.

Druktebeheersing op toeristische hotspots kreeg afgelopen jaar veel aandacht. Vanwege de coronacrisis is optimaal ruimtegebruik extra van belang, zeker nu alle Nederlanders het eigen land kiezen als vakantiebestemming en stedelijke bezoekers massaal de natuur in gaan. Diezelfde aandacht maakte dat het NBTC de Handreiking Bezoekersmanagement uitbracht, waar ESI eerder dit jaar aan meeschreef. Op basis van alle ervaringen met druktebeheersing in natuurgebieden, kustgebieden en stedelijke hotspots springen de volgende drie geleerde lessen het meest in het oog.

  1. Verkeer onterecht gebruikt als indicatie voor de bezettingsgraad

In het nieuws hebben we de afbeeldingen allemaal gezien. Volle parkeerplaatsen, het overschot aan auto’s geparkeerd in de bermen en lange files richting toeristische bestemmingen. Dit was afgelopen zomer in de kustregio’s het geval, maar ook begin 2021 was het twee weekenden achter elkaar raak met het schaatsweekend en de hoge temperaturen in het weekend daarna. Veel gemeenten sluiten op deze drukke momenten toegangswegen af en zetten verkeersregelaars en toezichthouders in om de toestroom te managen. We zien dat de bezettingsgraad van parkeerplaatsen vaak een bepalende factor is voor het wel of niet afsluiten van een recreatiegebied of de toegangswegen die het gebied kent. Tegelijkertijd valt ons op dat in de praktijk vaak voldoende ruimte is in deze natuurgebieden en dat de capaciteit van de parkeerplaats niet gelijk is aan die van het recreatiegebied.

Geleerde les: toegangswegen naar toeristische hotspots kunnen een knelpunt vormen. Er is dan vooral een passende mobiliteitsaanpak nodig. Dit betekent niet direct dat de uitgestrekte stranden, bossen en bevroren wateren onvoldoende ruimte bieden.

 

Files richting het kustgebied van Wassenaar, zomer 2020.

  1. Het waterbed-effect

Uitgestrekte natuurgebieden zouden voldoende plaats kunnen bieden voor toeristen. Uit de praktijk van afgelopen zomer is gebleken dat drukte zich toch centreert op bepaalde hotspots langs de kust. Veel bezoekers hebben een voorkeur voor een bepaalde locatie, maar kunnen hier ook naartoe afreizen uit een onbewuste handeling der gewoonte. Gemeenten kunnen reageren door bezoekers de toegang tot een gebied te weigeren. We zien dan dat buurgemeenten te maken krijgen met toestroom aan bezoekers die elders niet meer binnenkomen. Wanneer veel bezoekers onaangekondigd toegang wordt geweigerd bij een hotspot, kan dit voor een hoop uitdagingen zorgen bij de buurgemeenten, omdat zij zich dan niet voldoende kunnen voorbereiden op de plotselinge toestroom van mensen. Deze plotselinge toestroom naar alternatieve locaties zorgt op die plekken evengoed voor problemen. Dit noemen we het waterbed-effect. Als iedere gemeente in een drukke regio voor zichzelf bepaalt wanneer afsluiting tot een gebied plaatsvindt, is het gevaar van een waterbed-effect groot.

Geleerde les: druktebeheersing is een gemeenschappelijke uitdaging. Zorg daarom voor een gemeenschappelijke aanpak van de drukte. Samenwerking kan bestaan uit uitwisseling van druktebeelden en een op elkaar afgestemde aanpak van communicatie en afsluitingen.

  1. Scenario’s

Een aantal gemeenten communiceren de actuele drukte naar bezoekers met behulp van kleurcodes. Vaak is dit een stoplichtmodel met verschillende scenario’s. Hierbij betekent groen dat het rustig is, met voldoende ruimte om onderling afstand te houden. Geel en/of oranje worden geassocieerd met een waarschuwing dat de drukte toeneemt. Rood staat gelijk aan een te drukke situatie waarin de afstandsnorm niet meer kan worden nageleefd onder de aanwezige bezoekers. Het communiceren van de kleurcodes naar bezoekers geeft een goed beeld waarop zij hun keuzes kunnen afstemmen.

Het blijft een uitdaging om bezoekers met de kleurcodes en duidelijk handelingsperspectief te bereiken. We zien dat een uit de hand gelopen code rood-scenario het landelijke nieuws snel bereikt en hierdoor direct bekend wordt bij het publiek. Communicatie voorafgaand aan het code rood-scenario heeft een preventieve werking. Het tijdig communiceren van geel en/of oranje of een waarschuwing voor “code rood” op een bepaalde dag of tijdstip stimuleert het gedrag van de bezoekers in het bezoeken van alternatieve locaties of tijden. Een voorbeeld is de strandwijzer van Veere. Deze geeft in stoplichtkleuren aan waar je op haar uitgestrekte kustgebied het beste kunt recreëren. De Strandwijzer is deze zomer bijna een half miljoen keer geraadpleegd. Mogelijk wordt de Strandwijzer volgend toeristenseizoen uitgebreid door naast de strandcapaciteit ook de dorpen en parkeerplaatsen mee te nemen voor een zo volledig mogelijk druktebeeld (PZC, 10 oktober 2020).

Geleerde les: het tijdig communiceren van actuele drukte kan bijdragen aan de spreiding van bezoekers over verschillende locaties en tijden. Wel moet dit gebeuren via kanalen die het beoogde publiek bereiken en moet de kleurcode zijn gekoppeld aan een duidelijke aanwijzingen. 

Niet alleen in vakantietijd

We zien dat dezelfde uitdagingen op drukke feest- en vakantiedagen in 2020 zich voordeden in het drukke schaatsweekend van februari 2021. Overvolle opstapplaatsen aan het ijs, auto’s die overal langs de bermen werden geparkeerd en het waterbed-effect bij het wegsturen van schaatsers vanuit één gebied voor andere gebieden. Voor gemeenten en locatiehouders is het van belang om te voorzien dat er op een bepaald moment in de tijd grote drukte kan gaan ontstaan, een goed beeld te hebben van de doelgroep en hier de communicatie en het bereik van die communicatie op af te stemmen. Hoe komen deze bezoekers op locatie en welke knelpunten, zoals de parkeerplaatsen en toegangswegen, zijn er? Het samenwerken en uitwisselen van ervaringen en beschikbare data met buurgemeenten draagt hier op een positieve manier aan bij. De lessen uit 2020 bieden kansen voor optimaal, veilig en kwalitatief gebruik van toeristische recreatiegebieden in het jaar 2021.

Schaatsers bij vereniging “IJsvermaak” in Breda, februari 2021

Meer nieuws ›