Een blog van Marco van der Schaft, Event Safety Institute
Inmiddels is het evenementenseizoen weer in volle gang en is iedereen weer druk met het neerzetten van het mooiste en het beste feestje. Maar is het mooiste en het beste feestje ook duurzaam? Duurzaamheid is een onderwerp dat steeds meer terrein wint. Op dit moment zijn verschillende gemeenten bezig om het onderwerp te borgen in hun evenementenbeleid en een aantal gemeenten hebben dit inmiddels al gedaan. Met name Amsterdam is hierin ver gegaan en heeft een ‘Richtlijn duurzaamheid evenementen’ opgenomen in haar beleid.
Voor organisatoren van evenementen die zichzelf ten doel stellen om duurzamer te gaan werken, bestaan er al verschillende certificaten zoals a Greener Festival, Barometer Duurzame Evenementen en Future Proof Festival. Met een dergelijk certificaat kunnen organisatoren zich onderscheiden als duurzaam evenement.
Hoewel het onderwerp duurzaamheid natuurlijk niet nieuw is, kun je – met alle aandacht voor de plastic soep in onze oceanen en de noodzaak om over te schakelen naar schonere vormen van energie – als evenementenorganisator, maar ook als overheid niet achterblijven. We willen duurzamere energie en moeten af van het beeld dat je aan het eind van een evenement kniehoog door de platgetrapte plastic bekertjes moet lopen.
Energieopslag
Een belangrijke ontwikkeling is het vervangen van de “vervuilende” dieselaggregaten door energieopslagboxen, waarbij de energie wordt opgewekt door de wind of de zon en vervolgens in deze boxen wordt opgeslagen. Dit zijn de zogenoemde batterijenopslagen. Maar welke invloed heeft deze ontwikkeling op de veiligheid? Daar waar deze opslag inmiddels is toegepast, heeft in een aantal gevallen geleidt tot een discussie met de hulpverleningsdiensten.
De hulpverleningsdiensten zijn de afgelopen jaren meer en meer geconfronteerd met incidenten waarbij batterijen een brandoorzaak waren of waarbij batterijen de inzet van de diensten zeer complex maakte. Wie kent er niet een foto van een mobiele telefoon of tablet die bij het opladen in de brand is geraakt of recent nog een auto die voor een langere tijd in een container met water ondergedompeld moest worden – Brabants Dagblad – om de brand te kunnen blussen.
Lithium-ion batterijen
In de meeste gevallen zijn lithium-ion batterijen (Li-ION) de basis van het probleem. Een belangrijke oorzaak voor incidenten met deze type batterijen is de zogenaamde thermische runaway. Door een fabricagefout, verkeerd laden, maar ook door vallen of stoten van de batterij, kan in de batterij een chemisch reactie starten die in de meeste gevallen maar moeilijk te stoppen is. Door de grote hoeveelheid warmte die vrijkomt bij deze reactie slaat deze reactie ook over naar andere batterijen in het pakket en ontbranden andere materialen in de directe omgeving van de batterijen, waardoor de omvang van het incident toeneemt.
Belangrijk neveneffect bij dit soort incidenten zijn de giftige dampen, zoals waterstoffluoride, litihumoxide en zoutzuur, die vrijkomen. Bij grotere batterijenopslagen zijn dit zodanige hoeveelheden dat er, afhankelijk van de weersomstandigheden, een zeer groot – meer dan een kilometer – effectgebied kan ontstaan. Hulpverleningsdiensten zien een incident met dergelijke batterijenopslagen dan ook als een incident met gevaarlijke stoffen en passen hun inzetprocedure hierop aan. Wat betekent dat er meer voertuigen ter plaatse komen en dat het vaststellen van het effectgebied en het ontruimen van aanwezige personen in dit effectgebied de hoogste prioriteit heeft. Daarnaast is er vaak sprake van een langdurige inzet, omdat een batterijenopslag met de inzet van reguliere blusmiddelen maar moeilijk te blussen is.
Wat zien we nu dan ook ontstaan op het moment dat een batterijenopslag wordt gebruikt op een evenemententerrein? Door de hulpverleningsdiensten, vaak de brandweer, wordt de kans op een incident met een opslag als geloofwaardig en relatief hoog ingeschat. Daarnaast kan er bij een incident ook nog eens sprake zijn van een relatief groot effectgebied. Al met al op dit moment voldoende reden voor de brandweer om kritisch te kijken naar de impact van het gebruik van de batterijenopslagen tijdens evenementen.
Richtlijnen
Op dit moment wordt er hard gewerkt aan publicatie gevaarlijke stoffen (PGS 37- Elektriciteit Opslag Systemen > 25 kW) voor de batterijenopslagen. Deze moet alle betrokkenen meer tools geven hoe er omgegaan moet worden met dergelijke opslagen en zal er uiteindelijk toe moeten leiden dat het gebruik van deze opslagen veiliger wordt. Ik hoop dat deze publicatie ook iets zal gaan zeggen over mobiele batterijenopslagen.
Maar zolang deze er niet is denk ik dat het goed is dat evenementenorganisatoren, gemeenten en hulpverleningsdiensten vroegtijdig met elkaar om tafel gaan zitten op het moment dat een dergelijke duurzame oplossing wordt doorgevoerd bij een evenement. Een goede handreiking zijn de documenten van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond, Veiligheidsregio Haaglanden en het Landelijk Informatiepunt Ongevallen Gevaarlijke Stoffen (LIOGS) die via de website van de PGS zijn terug te vinden.
Duurzaamheid is iets waar we samen aan moeten werken! Laten we er dan ook samen aan werken dat dit veilig gebeurt!