Donderdag 9 maart troffen ruim 250 professionals elkaar in Amersfoort voor het ESI Jaarcongres 2023, om kennis op te doen en met elkaar in gesprek te gaan over de aanpak van veilige evenementen. Het thema dit jaar was “Samen voor veilige evenementen”, en wat deze samenwerking betekent bleek wel in verschillende plenaire debatten en workshops.
De dag, die onder de gedreven leiding stond van Eventbranche-voorman Sjoerd Weikamp, begon met een beschouwing op de uitdagingen voor veiligheid. In twee plenaire debatten werd besproken wat de huidige uitdagingen zijn en welke implicaties deze hebben voor organisatoren, hun inhuurpartners, maar ook voor gemeenten en hulpdiensten. Na drie workshoprondes, werd de dag afgesloten met een bijdrage van professor Marc Schuilenburg, over het toenemend gebruik van veiligheidstechnologie. Bezoekers gingen met een hoofd vol inspiratie en ideeën naar huis!
ESI werd vereerd door een opening door niemand minder dan de burgemeester van Amersfoort, Lucas Bolsius. Bolsius benadrukte het belang van evenementen voor zijn gemeente, niet in hotelbedden maar in trots en maatschappelijke binding. Hij refereerde aan afwegingen rond evenementen die hij zelf heeft moeten maken, zoals in 2016, toen The Passion in Amersfoort plaatsvond, kort na de terreuraanslagen in Brussel. Voor Bolsius was het van belang om het evenement door te laten gaan, maar om ook te laten zien dat de overheid de veiligheid van de bezoekers hoog in het vaandel heeft.
Internationaal perspectief
Sjoerd sprak daarop in het eerste panel met drie internationaal bekende evenementenexperts. Het panel werd gevormd door Eric Stuart, directeur bij Gentian Events en voorzitter van zowel de UK Crowd Management Association (UKCMA) als de Global Crowd Management Alliance (GCMA), Hans Dhondt directeur van GOFORIT en veiligheidsadviseur bij diverse grote festivals in België, en Frank Wijnveld, directeur van CrowdProfessionals, expert voetbalveiligheid en in die hoedanigheid ook adviseur en docent voor de UEFA. Eric beschreef het veranderde bezoekersgedrag dat in diverse landen wordt geconstateerd na de COVID-pandemie. Er is vaker sprake van incidenten, zoals het
noodgedwongen stilleggen van shows vanwege oproer in het publiek en bestormingen van toegangspoorten van evenementen. In Nederland en België wordt een toename van agressie en incidenten waargenomen in het voetbal en het uitgaansleven, maar opvallend genoeg niet bij de commerciële festivals. Dhondt lichtte toe hoe bij verschillende festivals goed wordt geanticipeerd op potentiële verstoringen en verklaarde het succes van zijn evenementen ook voor een groot deel doordat hij zijn vaste, ervaren ploeg na corona bij elkaar had weten te houden. Eric adviseerde de evenementenorganisaties en overheden in ons land om waakzaam te blijven voor ontwikkelingen die nog kunnen overwaaien. Alle experts onderschreven daarin ook het gevaar van het verlies van ervaring in de branche. Veel organisaties moeten zich opnieuw uitvinden en dit gebrek aan ervaring kan ook leiden tot minder briljante reacties op incidenten.
Regie op evenementen
Tijdens het tweede panel ging het over de regie vanuit de gemeente en de hulpdiensten op de veiligheid van evenementen. Hiervoor schoof Lucas Bolsius opnieuw aan, vergezeld door Arjen Littooij, algemeen directeur Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en Wilbert Paulissen, politiechef van de eenheid Oost-Brabant. Aan de hand van een aantal stellingen werd besproken hoe de situatie momenteel is en wat dit betekent voor de overheid. De eerste stelling “als je het niet kan organiseren zonder de politie, organiseer het dan niet.” 29% van de zaal was het hiermee eens, 71% niet. In de discussie kwam naar voren dat de politie altijd de ogen en oren in de samenleving moet hebben en ook op evenementen een oogje in het zeil moet kunnen houden, maar evenementen moeten niet voor hun veiligheid op voorhand al afhankelijk zijn van de politie.
De volgende stelling was “Laat veiligheid aan de organisator, als het misgaat is het zijn probleem”. Slechts 4% van de zaal was het daarmee eens, 96% was het hier niet mee eens. Het panel kwam tot de conclusie dat de overheid wel een onderscheid kan maken tussen professionele organisatoren en amateurorganisaties die minder kennis van veiligheid hebben, maar dat uiteindelijk in alle gevallen de overheid erop zal worden aangekeken als zij niet heeft gedaan wat er van haar wordt verwacht in het kader van vergunningverlening en toezicht.
Veiligheidsregiodirecteur Arjen Littooij kwam zelf tot de conclusie dat de veiligheidsregio soms te regelgericht toetst en meer een risicogerichte benadering mag hanteren, waarbij rekening wordt gehouden met de aard van een activiteit en de organisatie daarachter. ESI-directeur Syan Schaap waarschuwde voor een te snelle conclusie dat professionele bedrijven het altijd goed voor elkaar hebben; de inzetcijfers van beveiliging van afgelopen seizoen maakten duidelijk dat ook op gerenommeerde festivals soms hele grote gaten in de roosters zaten.
Voor politiechef Paulissen was daarnaast het thema drugs een heet hangijzer. Want hoe gaan we hiermee verder, wetende dat harddruggebruik steeds meer normaliseert in de samenleving? De zaal werd gevraagd in één woord aan te geven wat de benodigde aanpak is en daaruit kwamen “voorlichting”, “legalisering” en “communicatie”, maar ook “niet normaliseren” en “zero tolerance” naar voren. Paulissen zelf ziet graag dat gemeenten en organisatoren op beide sporen stevig inzetten en benadrukte daarbij dat met het tolereren van harddrugs ook een grote onderwereld met slavenarbeid, natuurverwoesting en afpersing en geweld in stand wordt gehouden.
Workshoprondes
Na twee plenaire sessies kregen bezoekers de mogelijkheid om workshops te volgen. In drie rondes konden bezoekers workshops naar keuze volgen. Een divers aanbod van negen workshops was beschikbaar met onderwerpen als voetbalveiligheid, duurzaamheid, mobiliteit, innovatie en leren van incidenten. De workshops kenmerkten zich door een praktijkgerichte insteek waarbij er ruimte was voor vragen en discussie.
Januskop van veiligheidstechnologie
De laatste plenaire bijdrage werd verzorgd door hoogleraar Marc Schuilenburg. Marc is professor Digital Surveillance aan de EUR, Universitair Docent Criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en auteur van Hysteria: Crime, Media and Politics (2021). Marc besprak de historische ontwikkeling waarin er al tientallen jaren een trend is van dalende criminaliteit in de samenleving, die vreemd genoeg samengaat met steeds meer hysterie over het stuk onveiligheid dat er nog wel is. Veiligheid zou eigenlijk moeten gaan over waar het woord zijn oorsprong vindt: de betekenis “geborgenheid”. Maar als we over veiligheid praten, gaat het altijd over de onveiligheid. Media spelen daarin een belangrijke rol en politici nemen dit over voor persoonlijk gewin. Ook de inzet van digitale, innovatieve tools, is discutabel. Inzet van camera’s, trackers en andere digitale hulpmiddelen wordt verkocht als bijdrage aan de veiligheid, terwijl dit in veel gevallen niet kan worden aangetoond. Tegelijk hebben deze middelen een negatief effect op onze vrijheid. Marc riep daarom op om meer te kijken naar hoe mensen zich meer geborgen voelen in hun omgeving dan in te zetten op het opstapelen van steeds verdergaande veiligheidsmaatregelen.
De dag werd afgesloten Sjoerd en ESI-directeur Syan Schaap, die samen terugblikten op wat de dag had opgeleverd. Syan benoemde dat “samen voor veilige evenementen” in ieder geval betekent dat publieke en private partijen elkaar meer moeten opzoeken. Dat zij samen aan beeldvorming moeten doen en transparant naar elkaar moeten zijn over de risico’s en duidelijke afspraken moeten maken over verantwoordelijkheden. Ook stelde hij dat overheden meer op evenementen moeten gaan kijken dan alleen op papier te beoordelen. Juist in deze tijd van tekorten kan het op papier nog zo mooi zijn, in de praktijk kan je pas zien wat ervan terechtkomt.
Het Event Safety Institute bedankt alle deelnemers en sprekers voor de aanwezigheid en bijdrage aan het programma. We zien jullie graag volgend jaar weer terug!
