Drukte is terug. Hoewel corona nog zeker niet helemaal weg is en er zorgen blijven, gaan Nederlanders er massaal op uit. Dat is te zien aan de wegen en de drukte in winkelcentra en op terrassen. Maar ook zeker in de natuurgebieden. Tijdens corona hebben wij Nederlanders de natuurgebieden – vooral de gebieden die al populair waren – nog beter weten te vinden. De beheerders van deze gebieden geven aan dat ze de toegenomen drukte die tijdens de lockdowns is ontstaan voor een deel als een blijvertje zien. Hoe houden we dit beheersbaar?
Uitdagingen
Bij terugkeer van grote drukte in natuurgebieden komen ook verschillende uitdagingen terug. Ten eerste voor de natuur zelf. Al eerder schreven we in een blog dat twintig jaar ontwikkeling van de natuur in één middag teniet kan worden gedaan door de schade van grote groepen bezoekers. Een hoog bezoekerscijfer maakt een gebied vaak ook minder geschikt voor bepaalde dier- en plantensoorten. Tijdens de coronatijd concludeerden verschillende natuurbeheerders dat bezoekers die minder binding met de natuur hebben ook eerder afval laten slingeren of overlast veroorzaken in de natuur.
Voor de bezoeker zelf is een dagje de natuur in ook niet meer wat het geweest is als het steeds erg druk is. Het begint met zoeken naar een plek om te parkeren. Als een “kudde” lopen we achter elkaar aan over de paden te sjokken en we kunnen achteraan in de rij aansluiten bij de enkele restaurants die het gebied rijk is. Zodoende wordt de beleving van een dagje de natuur in niet optimaal. Al zijn er ook bezoekers die juist komen om vermaakt te worden of om te sporten. Verschillende bezoekersgroepen met ieder hun eigen wensen en patronen.
Lage Vuursche
Het bosgebied in Lage Vuursche is één van de gebieden in ons land die een dergelijke intensiteit van bezoekers kent. Hier bevindt zich de “pannenkoekenstraat” van Nederland en bijna iedere mountainbiker heeft er wel een keer over de paden gecrost. De drukte is vaak behoorlijk voorspelbaar en zeker niet gelijkmatig verdeeld over de week of over het jaar. ESI maakte op verzoek van het NBTC een quick scan van de aanpak van bezoekersmanagement in het gebied. Hieruit volgden een aantal adviezen aan de gemeente, onder meer om te werken met een centraal aangestuurde drukte-aanpak, waarbij alle stakeholders betrokken zijn. Vorm eerst samen het beeld van de situatie en de uitdagingen die deze met zich meebrengt en werk daarna uit wie welke maatregelen kan nemen om in samenhang te komen tot een effectievere aanpak. Het “stoplicht”-model, dat we ook in coronatijd hebben toegepast bij het beheersen van drukte in o.a. binnensteden, kan prima worden gebruikt om de aanpak voor de rustige, drukkere en hele drukke dagen mee vorm te geven.
DIM-ICE analyse
Voor de analyse van het bezoekersmanagement op populaire vrijetijdslocaties gebruiken wij technieken die al veel toegevoegde waarde hebben gehad voor evenementen. Eén daarvan is de DIM-ICE methode voor risicoanalyse. Deze methode is bedoeld om een afgebakende drukke plaats te analyseren in drie verschillende fasen: de instroom, de circulatie tijdens het bezoek en de uitstroom. Waar bij sommige evenementen deze fasen strikt van elkaar zijn gescheiden, lopen ze bij het bezoek van populaire natuurgebieden deels door elkaar heen. Toch heeft het zin om apart naar iedere fase te kijken. Zo kan het zijn dat er gebrek aan ruimte is om de instroom gladjes te laten verlopen, maar kan er genoeg ruimte zijn voor circulatie in het gebied. Ook kan het zijn dat er aandacht is voor informatievoorziening aan bezoekers voor hun bezoek, maar minder tijdens hun aanwezigheid in het gebied.
Voorbeeld DIM-ICE analyse drukke vrijetijdshotpot
In de DIM-ICE analyse kijk je per fase van het bezoek apart naar designfactoren, informatie waarop bezoekers hun keuzes baseren en het management van de situatie. Het is de bedoeling dat je de hele tabel invult. Dit kan je prima apart doen voor de minder drukke dagen en de drukke dagen. Je noteert je bevindingen en geeft ze een kleurcode mee: groen betekent “in orde”, oranje betekent “moet bezien worden” en rood betekent “heeft verbetering nodig”. Door voor jouw eigen gebied een DIM-ICE in te vullen en misschien wel meerdere per deelgebied, krijg je een scherper beeld van mogelijke verbeterpunten. Dit kan je delen met de andere stakeholders in het gebied; denken zij er ook zo over of hebben zij nog aanvullende inzichten? Dat beeld kan vervolgens naar de beslissers, zij het de private beheerder, de provincie of de gemeente. Met een DIM-ICE model laat je in één oogopslag zien wat de samenhang is tussen design, informatie en management en op welke punten verbeteringen te behalen zijn.
Informatie verzamelen
Wat ons is opgevallen is dat beleidsmakers en beheerders van populaire natuurgebieden nog lang niet altijd een goed beeld hebben van de werkelijke drukte en de uitwerking daarvan op het gebied en de bezoekers. Ons advies is om deze zomer tijd te investeren in het scherper krijgen van dat beeld. Voor de drukste dagen kan ook nog deze zomer worden voorgedacht over een aanpak op de korte termijn. De inzichten die je deze zomer (en najaar) ophaalt kunnen een waardevolle basis vormen voor een aanpak die je voor de komende jaren kunt bestendigen.
Hulp nodig bij het bezoekersmanagement van jouw vrijetijdshotspot? Neem contact op met ESI via info@esi.email of door een telefoontje naar 085-401 81 22.