Het Astroworld Festival in de buurt van Houston (Texas) liep op de avond van 5 november 2021 uit op een tragedie. De sfeer tijdens het concert veranderde toen enorme druk in de menigte ontstond, met meerdere doden en ernstig gewonden tot gevolg. De Texaanse Special Task Force on Concert Safety (TFCS) kwam onlangs met een rapport met aanbevelingen om dit soort rampen in de toekomst te voorkomen.
Het Astroworld Festival wordt gehost door rapper en zanger Travis Scott uit Houston en wordt jaarlijks gehouden op de parkeerplaats van het NRG-voetbalstadion. Mede doordat het evenement buiten plaatsvindt, zijn er zekere risico’s voor de openbare orde en veiligheid. Dit jaar veranderde in een tragedie die zich in de loop van de dag opbouwde. Dit artikel vat de bevindingen van de TFCS samen over wat we kunnen leren van dit drama.
Wat er is gebeurd?
Aan het begin van de avond, uren voor de voorstelling, brak een groep festivalbezoekers zonder kaartje door de ingang van het evenemententerrein. Deze stroom mensen overviel de organisatie van het evenement. Het leidde tot verschillende incidenten en slachtoffers gedurende de hele dag. Halverwege het concert had het medische personeel ter plaatse te maken met een flink aantal letsels. Ondertussen kwam de brandweer van Houston zelf in actie, en verklaarde ze het Astroworld Festival als een “mass-casualty incident”. Ondanks deze actie ging het concert nog 30 minuten door. Terwijl de verdrukkingen in de menigte aanhielden, waren de inspanningen van het hulpverlenende personeel om het concert te stoppen en de mensen in nood te helpen tevergeefs. Tien concertbezoekers kwamen om het leven en honderden anderen werden met ernstige verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.
TFCS-rapport
De gouverneur van Texas, Gregg Abott, heeft de Texas Task Force on Concert Safety (TFCS) opgericht. Deze Task Force heeft zich beziggehouden met het analyseren van massabijeenkomsten binnen de jurisdictie van Texas en het identificeren van mogelijke verbeteringen. Gregg Abott lanceerde ook de nieuwe Event Production Guide, die is ontworpen als een gecentraliseerde bron voor aanbevelingen voor best practices voor promotors. De TFCS kwam met verschillende aanbevelingen die op maat zijn gemaakt om de tekortkomingen aan te pakken die hebben bijgedragen aan de veiligheidsproblemen bij het Astroworld Festival. Verder gebruikte de taskforce dit proces om de veiligheidsnormen in Texas voor allerlei soorten massabijeenkomsten te verbeteren.
De TFCS kwam tot de volgende bevindingen:
- Verenigde on-site commando en control
- Vergunningen
- Training
- Planning met risicobeoordeling, en
- Gecentraliseerde bronnen
BEVINDING 1: Verenigde on-site commando en control
De functie van een ‘Unified Command & Control Group’ (UUC, een soort Coördinatieteam) is om in te grijpen in het geval dat een show moet worden onderbroken of geannuleerd vanwege een veiligheidsincident. De TFCS identificeerde de behoefte aan nauwkeurig omschreven triggers, vastgelegd in een aanvraag voor een evenementvergunning, en die vooraf door het UCC moeten worden goedgekeurd. In het UUC zijn vertegenwoordigers van de lokale hulpdiensten nodig, evenals een aangewezen vertegenwoordiger van het productieteam met de bevoegdheid om de show te stoppen.
De TFCS ondersteunt de samenwerking, voorafgaand aan de show, tussen evenementenorganisaties en hulpdiensten om te bepalen wie er ter plaatse op een 112-oproep zou reageren en om de communicatie tijdens een crisis te versterken. Door gebruik te maken van de bestaande relaties en contacten van lokale eerste hulpteams, kan de communicatie efficiënter worden. Een optie is om deze teams te laten samenwerken met ingehuurde beveiliging en via table tops of doorleefsessies het bewustzijn en de paraatheid te versterken.
BEVINDING 2: Vergunningen
Evenementen die door gemeentelijke worden vergund vallen onder de regels van de gemeente. De TFCS beveelt ten zeerste aan om voor massale bijeenkomsten die door gemeenten worden vergund, ook de vergunningsrichtlijnen te volgen die in de VS op nationaal niveau wettelijk zijn vastgelegd en al gelden voor specifieke gebieden.
In de discussie over het Astroworld Festival werd benadrukt dat de provincie de vergunningsvereisten bepaalde, maar dat de lokale hulpdiensten van Houston verantwoordelijk waren voor het melden van incidenten.
De TFCS doet de aanbeveling dat lokale autoriteiten het initiatief nemen om een show te stoppen wanneer wordt vastgesteld dat een evenement zonder vergunning is georganiseerd of de grenzen van de afgegeven vergunning heeft overschreden. Bovendien beveelt de taskforce de wetgever aan te overwegen om de boetes en straffen voor niet-naleving en herhaalde overtredingen te verhogen.
Uit de besprekingen van de TFCS bleek dat het vergunningsproces in de hele staat Texas geen eenduidig systeem kent. De TFCS raadt de implementatie aan van een universeel vergunningsmodel om een landelijke basis vast te stellen. Dit model zou als basis dienen met gestandaardiseerde checklists, zodat relevante informatie kunnen worden toegevoegd op basis van het gebied en het type evenement op lokaal niveau.
Een consequent vergunningsproces had kunnen helpen bij het besluiten van rechtsbevoegdheid omtrent de uiteindelijke sluiting van evenementen bij een levensbedreigend incident. Het is het doel van de TFCS om de samenleving bewust te maken van de vergunningsvereisten en de sancties die staan voor het niet naleven ervan.
BEVINDING 3: Training
“De beste verrassing, is geen verrassing.” De veiligheid van crowds is een onderwerp dat veel bestudeerd is door experts, wat heeft bijgedragen aan kennisopbouw en opleidingen. Beveiligings- en evenementenmedewerkers moeten voor elk specifiek evenement een bevoegde opleiding hebben gevolgd. Enkele van de elementen van een succesvol evenementprotocol zijn overeengekomen show-stop-triggers en -reacties, site-walkthrough-oefeningen en table top-oefeningen.
BEVINDING 4: Planning met risicobeoordeling
Het Astroworld Festival vond plaats op de parkeerplaats van het NRG-stadion, waarvoor een uniek calamiteitenplan nodig is. Voor deze evenementen is er een ernstig veiligheidsrisico als de locatieperimeter vatbaar is voor een inbreuk, wat kan leiden tot ongeoorloofde toegang tot het evenement. Deze toestroom van mensen kan overweldigend zijn en kan leiden tot het binnenkomen van gevaarlijke goederen die niet worden gescreend.
Er moet een plan worden gemaakt met het oog op risicomanagement. Dit plan moet voorbereide maatregelen bevatten, waarmee redelijkerwijs voorzienbare gevaren en reacties worden vastgelegd.
Publiekscommunicatie op het evenement kan aanwezigen informeren over eventuele noodsituaties en aansporen tot collectieve verantwoordelijkheid. Het gebruik van een gedragscode voor concertbezoekers moet deel uitmaken van het ticketingproces en maakt duidelijk welk gedrag zou leiden tot verwijdering van een bezoeker.
Voortdurende monitoring van hashtags op sociale media en het account van de artiest horen ook bij de planning. Deze moeten gedurende het hele evenement gemonitord blijven worden om de stemming van het publiek in real-time vast te stellen. Verder raadt TFCS aan om het profiel en de geschiedenis van de artiest te bespreken. Sommige artiesten hebben een gedocumenteerde geschiedenis van het aanmoedigen van fans om inbreuk te maken op de openbare veiligheid. Als dit het geval is, kan dit als contractbreuk worden beschouwd en is de artiest aansprakelijk voor schade aan eigendommen en personen. Evenementenorganisatoren zouden van deze gelegenheid gebruik moeten maken om samen te werken met artiesten om de veiligheid te stimuleren.
BEVINDING 5:Gecentraliseerde bronnen
Veel van de aanbevelingen van de TFCS kwamen uit een grote verzameling brondocumenten. Het Texas Music Office (TMO) zal deze bronnen op zijn website hosten als onderdeel van de Event Production Guide.
Conclusies: wat kunnen we leren van de tragedie op Astroworld Festival?
Het incident op het Astroworld Festival benadrukt het belang van een op risico’s gebaseerd veiligheidsplan. In Nederland doen we dit door middel van een grondig vergunningsproces, een risico-inventarisatie en eventueel nog het doorleven van scenario’s tijdens doorleefsessies en table-top oefeningen. Veiligheid van crowds is een onderwerp dat uitgebreid wordt bestudeerd door experts, wat heeft geresulteerd in een aanzienlijk aantal middelen en het op zijn beurt mogelijk maakt om goede opleidingen en trainingen te volgen.
Bij verschillende artiesten hebben we in Nederland vergelijkbare incidenten gezien. Zo hebben artiesten opgeroepen op om het podium op te komen of ander gedrag te vertonen die crowd management technisch niet gewenst zijn. Een voorbeeld hiervan is de act van Travis Scott op Woo Hah in 2017. De hele crowd werd wild tijdens zijn optreden, wat resulteerde in het beklimmen van palen, het buigen van hekken en een aanhoudende stroom van jongeren die werden weggedragen door de EHBO wegens verdrukking. De rapper spoorde fans aan om, na het beklimmen van een bouwsel, een stagedive te doen. Hoewel het incident op Astroworld in Amerika plaatsvond, hebben we dus ook in Nederland te maken met artiesten die fans oproepen bepaald ongewenst gedrag te vertonen.
De Texas Task Force of Concert Safety concludeerde dat uit haar bevindingen blijkt dat er ruimte is voor verbetering op het gebied van publieksveiligheid bij evenementen in de staat Texas. We zouden graag zien dat met deze lessen wereldwijd rekening wordt gehouden, aangezien evenementen zoals het Astroworld Festival over de hele wereld plaatsvinden. Desalniettemin is een bepaald risiconiveau aanwezig bij elke massale bijeenkomst. Door een goede training en grondige planning kunnen bezoekers van evenementen en festivals in veilige omstandigheden genieten van optredens.