Jorien van den Heuvel, Event Safety Institute
In mijn vorige blog schreef ik over drukte op evenementen en over de factoren die bepalend zijn voor publieksveiligheid. Doorstroming van publiek is hier één van. In deze blog geef ik in het kort enkele aandachtspunten, om doorstroming op evenementenlocaties te bevorderen. Meer over deze materie is te leren in de ESI basiscursus Crowd management.
Houd overzicht in een complexe infrastructuur
Een evenementlocatie met veel paden, bochten, bebossing en obstakels kan sfeervol zijn en passend zijn bij het karakter van een evenement. Toch moet dit in balans zijn met veiligheid. Zo is het allereerst noodzakelijk dat (borden naar) nooduitgangen duidelijk zichtbaar zijn en dat er noodverlichting aanwezig is. Een andere manier om overzicht te kunnen krijgen in een complexe infrastructuur is bijvoorbeeld het kleuren of verlichten van gangpaden, die vrij zijn van obstakels. Tevens helpt het plaatsen van overzichtstekeningen op diverse plekken voor bezoekers om hun weg te vinden.
Bepaal je keuzemomenten doordacht
Keuze gaat vaak gepaard met twijfel, wat vertragend werkt op besluitvorming. Het aanbieden van keuzes tussen verschillende opties kan servicegericht zijn naar de bezoeker, maar ook voor ongemakken zorgen. Als een bezoeker op een looproute wordt gevraagd een keuze te maken, kan de vertraging die er mee gepaard gaat leiden tot stagnatie op de route. Dit wordt geïllustreerd met de theorie Braess’ Paradox. Hierin wordt gesteld dat wanneer het toevoegen van extra capaciteit in een netwerk of infrastructuur leidt tot meer keuzes, dit vaak een afname van de algehele prestatie van het netwerk tot gevolg heeft. Bezoekers kunnen beter niet op looproutes gevraagd worden om keuzes te maken, tenzij er voldoende ruimte beschikbaar is.
Ga bottlenecks tegen; voorspel het gebruik van het terrein
Met bottlenecks doelen we op een fysiek knelpunt in de infrastructuur van de evenementlocatie. Deze knelpunten manifesteren zich vaak op plekken waar verschillende bezoekersstromen bij elkaar komen, elkaar kruisen of waar looproutes smaller worden Een bottleneck kan de publieksdichtheid op het beschikbare oppervlak verhogen, wat vertragend werkt en kan leiden tot opstoppingen. Vaak zijn deze bottlenecks al ver voordat een evenement van start gaat te herkennen, door kritisch te kijken naar de inrichtingstekening en door te voorspellen hoe het publiek gebruik zal maken van de ruimte.
Ook een tactische plaatsing van faciliteiten op de evenementlocatie kan stagnatie op looproutes vermijden. Naast de fysieke obstakels, kan een hoge concentratie van mensen ook als een obstakel werken. Het plaatsen van bars en kassa’s aan een looproute is klantvriendelijk, kan goed voor de omzet zijn maar leidt soms ook tot rijvorming op ongewenste plaatsen. Beter is het gebruiken van een daartoe bestemde area die op deze faciliteiten is ingericht.
Verspreid de drukte
Ieder evenement kent een piekmoment: het moment waarop de drukte het grootst is. Dit moment ontstaat meestal in de aanloop naar optredens van een bij het publiek geliefde artiest. Vaak is er hier sprake van competitieve drang: veel toeschouwers willen op een goede plek bij het podium staan. Dat dit kan leiden tot slachtoffers is uit verschillende ernstige incidenten gebleken, zoals bij het concert van Pearl Jam op festival Roskilde in 2000. Het terrein moet worden ingericht op deze toeloop: alle doorgangen moeten publieksdoorstroming op piekmomenten kunnen faciliteren. Ook kunnen aanvullende maatregelen worden genomen, zoals het verspreiden van de instroom over verschillende toegangen, het aanpassen van de programmering of door het uitgeven van priority tickets (toegangskaarten per tijdsperiode).
Analyseer, test en meet
Om knelpunten in de infrastructuur van de evenementlocatie vroegtijdig te ontdekken, is het goed om publieksstromen te modelleren. Dit kan door het maken van (basale) berekeningen van de publieksdoorstroming en capaciteit van een evenementlocatie. Ook een simulatiestudie kan uitkomst bieden. In een simulatie wordt een virtuele, versimpelde representatie van de werkelijkheid gecreëerd van bezoekers op een evenemententerrein, waarin knelpunten en vertragende factoren op het evenemententerrein zichtbaar worden gemaakt.
Zorg er in ieder geval voor dat tijdens het evenement gemeten wordt hoeveel mensen zich op het evenement in een bepaalde tijdsperiode in een bepaald gebied begeven. Dit maakt van drukte een numeriek begrip en daarmee een meetbaar gegeven in plaats van enkel een gevoel. Ook geven meetgegevens inzicht in hoe het publiek zich verdeelt over het evenement in relatie tot het type activiteiten dat er plaatsvinden.